In vakblad Agraaf van september 2013 staat een mooi artikel over Het Koeienhuis.
Melkveehouder in de ban van Wagyu’s
Al tien jaar wordt het leven van melkveehouder Klaas Vlaar en zijn vrouw Wendy Louter-Vlaar in beslag genomen door het fokken van Wagyu’s en het vermarkten van het hoogwaardige vlees van dit Japanse rund. Hun Noord-Hollandse bedrijf met nostalgische stolp ademt de sfeer van vervlogen tijden, maar heeft met 95 melkkoeien en 200 Wagyu’s ook de kenmerken van een modern melkveebedrijf met neventak en vrijloopstal.
Wie op de A.C. de Graafweg richting Hoorn rijdt, kan er niet om heen. Met grote letters staat op de vrijloopstal van Vlaar: ‘’Koeientuin’’. Onder 33 hoogstamfruitbomen, appels, peren, pruimen en kersen, loopt een deel van zijn Japanse veestapel, tussen schrikdraden. Een weldadige rust heerst in de Koeientuin.
Hoe kwam de Noord-Hollandse veehouder op het idee om zich in dit Wagyu avontuur te storten? Van een bevriende advocaat kreeg ik een artikel uit Elsevier met een mooi verhaal over het bijzondere leven en het bijzondere vlees van de Japanse Wagyu. Wij wilden ons onderscheiden en we zagen toekomst in het fokken van Wagyu’s, vanwege het kwalitatief goede vlees. Het vlees is gemarmerd en zit vol onverzadigde gezonde vetten. Bij het braden is geen boter nodig en ook geen kruiden. Een beetje zout is voldoende om een heerlijk stukje vlees te bereiden. Het smelt bijna op je tong.’’
Embryo’s
De aanschaf van de eerste dieren in 2001 was een zoektocht, ’’ vertelt Klaas. ,,In Japan is de Wagyu beschermd erfgoed. Er mag geen dier worden uitgevoerd. Wij konden gelukkig embryo’s kopen in Australië en Nieuw-Zeeland. Van de tien embryo’s hielden we zeven kalveren over, waaronder twee vrouwtjes, Ushi en Haruko. Vanuit die twee moederdieren is een groot deel van onze veestapel gefokt, onder andere door spoelen. ‘’Als we vers bloed nodig hebben halen we sperma of embryo’s uit Australië, Duitsland, Amerika of Frankrijk. Inmiddels hebben we 200 Wagyu’s, waaronder 60 moederdieren. Dat vinden we voorlopig voldoende.’’
,,In het begin hielden we de Wagyu’s in de ligboxenstal en behandelden we ze nagenoeg hetzelfde als onze melkkoeien. Maar dat ging niet goed. Wagyu-kalveren blijken veel moederliefde nodig te hebben en daarom laten we ze nu 9 maanden bij hun moeder. Dan groeien ze veel beter. Ze eten graag structuurrijk voer. Als je ze buiten doet, lopen ze meteen naar de slootkanten om riet te eten. Daarom koop ik hooi uit beheersgebieden. Ik heb destijds een deel van het quotum verkocht om land te kunnen kopen en een aantal melkkoeien weggedaan om ruimte te maken in de stal voor de Wagyu’s. Maar door schade en schande wordt je wijs, want een ligboxenstal blijkt niet helemaal geschikt te zijn voor deze beesten. De jonge kalveren kunnen niet op roosters lopen bij hun moeder. Daarom hebben we afgelopen jaar geïnvesteerd in een vrijloopstal.’’
Klaas heeft de vrijloopstal van 3300 vierkante meter zelf ontworpen. De bodem bevat 1500 kuub geshredderd hout dat gekuuld moet worden om goed te composteren. Er zijn geen voergangen en de waterbakken, krachtvoerboxen en voerwagens zijn verplaatsbaar zodat de hele stal leeggemaakt kan worden als de compost eruit moet of als de veehouder de stal anders wil indelen.
Biest en bier
Omdat de Wagyu gevoelige dieren zijn, geeft Klaas ze biest van geënte koeien zodat ze direct veel weerstand opbouwen. Verder moet hij ze zeer secuur onthoornen. ,,De hoorns groeien namelijk zo weer aan, vooral bij de stieren,’’ is zijn ervaring . In Japan worden de Wagyu’s gemasseerd om de spieren weer soepel te maken omdat ze veel op stal stonden, maar dat is bij Vlaar niet nodig. ,,Hier lopen ze meestal buiten en de dieren die binnen zijn hebben een elektrische koeborstel. Het verhaal gaat dat de Wagyu’s in Japan bier te drinken krijgen. Dat hebben wij ook uitgeprobeerd. Voor de smaak van het vlees maakt het niet zoveel uit of ze bier krijgen, maar bij warm weer kunnen ze er wel baat bij hebben voor hun gezondheid. Als ze lusteloos zijn en je geeft ze een biertje dan leven ze helemaal op door het vocht en de calorieën. Natuurlijk moet je ze nooit te veel alcohol geven want daar kan een koe niet tegen. Bier helpt trouwens ook bij lusteloze melkkoeien die bijvoorbeeld niet op willen knappen na melkziekte.’’
Amstelhotel
Op een leeftijd van ruim drie jaar zijn de ossen slachtrijp. Wendy heeft de taak op zich genomen om de afzet van het vlees te regelen. ,,Op dit moment verkopen we 50% van ons assortiment vanuit onze winkel aan huis en 50 % gaat via de groothandel naar restaurants en slagerijen. Wagyuvlees staat bekend om zijn bijzondere smaak en gezonde eigenschappen, maar dat verhaal moet wel vertelt worden. Daarom organiseer ik open dagen en culinaire evenementen om mensen te laten zien en proeven waar wij mee bezig zijn,’’ vertelt Wendy. Mensen komen ook voor de beleving naar de boerderij en daar sluiten wij weer op aan met onze arrangementen.’’
Via de groothandel gaat het vlees naar diverse slagerijen en restaurants waaronder het Amstelhotel, Ocura en Ron’s Gastrobar in Amsterdam. ,,Wij doen ons best om de afzet uit te breiden, maar je merkt dat het door de crisis moeilijker wordt. Vanwege de prijs is dit geen vlees voor elke dag, maar voor speciale gelegenheden. Wij weten niet of het waar is dat je in Japan soms duizend euro voor een kilo Wagyuvlees betaald, maar bij ons heb je voor 30 euro een prachtige haasbiefstuk en voor ruim twee euro een heerlijke hamburger, ’’ vertelt Wendy die zelf handmatig de hamburgers maakt en het vlees inpakt en gereed maakt voor de verkoop.
Investering
,,Natuurlijk is het een kostbaar stukje vlees, maar de prijs is wel gebaseerd op de onkosten en die prijs is dit vlees ook waard. Daar geloven wij in. Anders waren we er nooit aan begonnen,’’ zegt Klaas. We zitten in een spannende fase van ons bedrijf. Wij hebben inmiddels tonnen geïnvesteerd in de opbouw van de Wagyu-veestapel en zijn op het punt aangekomen dat de verkoop goed moet gaan lopen om de onkosten te dekken.’’
De combinatie van een melkveebedrijf met neventak vraagt om keuzes. ,,Onze focus lag de laatste jaren bij de Wagyu’s en de investeringen bij de melkkoeien stonden op een laag pitje. Daar moet in de toekomst weer verandering in komen want ik zie de koeien soms jaloers kijken naar de vrijloopstal van de Wagyu’s,’’ zegt Klaas lachend. ,,En ik wil geen ruzie met mijn melkkoeien.’’
Bedrijfsgegevens:
Klaas Vlaar en Wendy Louter-Vlaar hebben een veehouderijbedrijf met 95 melkkoeien en 200 Wagyu’s in Benningbroek (www.hetkoeienhuis.nl). Zij hebben 54 hectare grasland in eigendom en 17 hectare huurland. Melkquotum 870.000 liter.